در تعريف گزارش می گويند " گزارش انتقال پاره ای از اطلاعات است به کسی که از آن بی اطلاع است و يا آگاهی کافی ندارد." اين تعريف اگر در جايی ديگر کامل نباشد در دنيای کوهنوردی تعريف کاملی است. در منطقه ای که کمتر شناخته شده است, برنامه ای اجرا کرده ايم. زيبا بودن مناظر, بکر بودن منطقه يا ويژگی ديگری اين انگيزه را در ما ايجاد می کند که کوهنوردان ديگر را تشويق کنيم, مشابه اين برنامه را اجرا کنند. لذا نوشتن گزارش لازم می آيد, اما چه موقع بايد نوشت؟ چقدر بايد نوشت؟ و چه بايد نوشت؟

چه موقع بايد نوشت؟
گزارش نويسی سه مرحله دارد که عبارتند از :
Ø کسب آگاهی قبل از اجرای برنامه.
Ø مشاهده و بررسی هنگام اجرای برنامه.
Ø اصلاح پس از برنامه


کسب آگاهی قبل از برنامه مشتمل است بر خواندن تمام گزارش های قبلی, ديدن کروکی و نقشه و گفتگو با اشخاصی که برنامه موردنظر را قبلا اجرا کرده اند.به اين ترتيب قبل از اجرای برنامه, تصويری ذهنی از برنامه ساخته ايم. منابع موجود که به طور معمول می تواند مورد استفاده قرار گيرد عبارتند از :
1. مجموعه گزارش برنامه ها در بايگانی گروه
2. نقشه های کوهنوردی و کروکی های تهيه شده توسط کوهنوردان ,باشگاهها و سازمانهای کوهنوردی
3. گزارش برنامه های موجود در سايتهای اينترنتی گروههای کوهنوردی
پس از کسب آگاهی, تصويری از برنامه ساخته ايم. مرحله بعد يعنی هنگام اجرای برنامه, زمان مشاهده و بررسی اين تصوير است. گزارش نويس در اين مرحله درستی يا نادرستی داده ها را مشخص می کندو پس از آن زمان نوشتن گزارش تمام اصلاحات را بطور دقيق در آن وارد می کند.

چقدر بايد نوشت؟
نه آنقدر کوتاه که خواننده متوجه مقصود ما نشود و نه آنقدر بلند که از خواندن آن منصرف شود


چه بايد نوشت؟
1.عنوان برنامه [ راهپيمايی, کوهپيمايی, صعود قله, ديواره, غارنوردی, جنگل نوردی, صحرا نوردی,برنامه شناسايی, برنامه پاکسازی, برنامه آموزشی و . . . ]
2. نام کوه [ نام اصلی, نامهای ديگر قله و وجه تسميه]
3. ارتفاع قله
ذکر ارتفاع مبدأ صعود, نقاط مهم بين راه, گردنه ها, قله های فرعی و قله اصلی در گزارش لازم است. GPS, ارتفاع سنج و نقشه های توپوگرافی تجهيزات مناسبی برای مسيريابی و يافتن ارتفاع نقاط هستند. برای بعضی که به نقشه خوانی مسلط هستند, نقشه های توپوگرافی اصل و ارتفاع سنج مکمل است. ارتفاع سنج ممکن است تحت عواملی اشتباه کند ولی نقشه های توپوگرافی دقيق هستند. البته GPS نسبت به ساير روشها خطای بسيار کمتری دارد.
4. موقعيت جغرافيايی
4.1. قله در چه استان واقع است؟
4.2. نزديکترين شهر مهم به آن چيست و چند کيلومتر با آن فاصله دارد؟
4.3. روستاهای اطراف کوه چه نام دارند و در چه جهتی نسبت به کوه قرار دارند؟
4.4. قله در کدام طول و عرض جغرافيايي قرار دارد؟
4.5. کوه مورد نظر در چه رشته کوهی واقع است و از جهات مختلف به چه رشته کوههايی متصل می شود؟
4.6. از جهات مختلف به چه کوههايی متصل می شود؟
4.7. کوه مزبور در کدام حوضه آبريز قرار دارد؟
5. نحوه دستيابی به منطقه و وسايل نقليه جهت دسترسی به منطقه
5.1. از چند راه می توان به مبدأ صعود رسيد؟
5.1. نام روستاها و آباديهايی که در طول مسيرقرار دارند و فاصله ( مسافتی يا زمانی ) بين آنها ؟
5.2. وضعيت راهها به لحاظ آسفالت, خاکی, جيپ رو و . . .
5.3. وضعيت راهها در فصول مختلف.
5.4. نوع, ساعت حرکت, مبدأ حرکت و نرخ وسايل نقليه عمومی جهت دستيابی به منطقه.
5.5. نوع, ساعت حرکت, مبدأ حرکت و نرخ وسايل نقليه عمومی جهت بازگشت.

6. توصيف شهر, آبادی يا روستاهای منطقه
6.1. امکاناتی مانند برق,آب لوله کشی, تلفن راه دور, آنتن دهی موبايل, درمانگاه, حمام, مدرسه, مسجد, پاسگاه يا پليس راه, وجود مغازه و فروشگاه , نانوايی 
6.2. زبان, مذهب,وضعيت معيشتی واقتصادی ساکنين ونحوه برخورد با کوهنوردان و صنايع دستی و سوغات
6.3. نقاط ديدنی, کتيبه ها و بناهای قديمی, درياچه ها, پارکهای ملی, مناطق حفاظت شده
7. مسير قله
7.1. از چند جبهه و چند مسير می توان به قله صعود کرد و مبدأ صعود آنها کدام است ؟
7.2. مسيرهای صعود نشده آن کدام است؟
7.3. توصيف چشم اندازها و ديدمنطقه [قلل و مناطقی که از روی ارتفاعات ديده می شوند, اولين نقطه ای که قله ديده می شود]
7.4. وضعيت مسير [ميزان برف در طول مسير, مناطق بهمن خيز, مناطقی که خطر ريزش سنگ دارند, مناطق باتلاقی يا گلی]
7.5. تحليل وضعيت منطقه جهت اجرای برنامه در فصول مختلف ,مسيرهای صعود زمستانی و تابستانی و بهترين زمان صعود
7.6. عکس و اسلايد و کروکی از منطقه
8. زمانبندی صعود وفرود
9. توصيف جغرافياي تاريخی منطقه
10.توصيف جغرافياي طبيعی منطقه [پوشش گياهی و جانوری, يخچال طبيعی, رودخانه,جنگل, ساختار کوههای منطقه]
۱۱. توصيف پناهگاهها و جانپناههای منطقه و محلهای کمپ [ از لحاظ موقعيت و ارتفاع و وضعيت جانپناه و ظرفيت آن ]
12. وضعيت آب آشاميدنی [رودخانه,چشمه,حوضچه آب,پهنه برف, برکه و آخرين نقطه ای که می توان آب برداشت.]
13. شرايط جوی منطقه( در اين برنامه و در حالت کلی ) [از لحاظ بارش برف يا باران, مه, آفتاب, باد]
14. اولين صعود- صعودهای شاخص
پيدا کردن اولين صعود در ايران کار آسانی نيست چرا که گزارش نويسی در بين کوهنوردان ايرانی جاافتاده نيست. نوشتن تاريخچه ای از اولين صعود و صعودهای شاخص کامل کننده يک گزارش خوب است. گفتگوبا کوهنوردان قديمی, مراجعه به فدراسيون و سازمانهای کوهنوردی قديمی و استفاده از بايگانی گزارشها در اين مورد لازم است.
15. شرايط برنامه و تيم [مناسبت اجرای برنامه, سر پرست برنامه, نفرات برنامه, تعداد نفرات, شرايط شرکت در برنامه, برنامه های آمادگی, وسايل فنی موردنياز, تاريخ اجرای برنامه, مبدا حرکت و هزينه های برنامه . . . ]

16. توضيحات [ وقايع خوشايند و ناخوشايند در طول اجرای برنامه و . . . ]

17. تذکرات و نکات مهم در ارتباط با اجرای برنامه

18. راهنمايان محلی

آدرس, شماره تلفن و مشخصات نفراتی که می توانند به عنوان راهنمای منطقه اطلاعات داشته باشند يا افراد محلی که می توانند در منطقه به کوهنوردان کمک کنند يا حيوانات چهارپا در اختيار کوهنوردان قرار دهند. (درصورت تمايل اين افراد)

گزارش نویسی در کوهنوردی

مقدمه: در تعريف گزارش می گويند " گزارش انتقال پاره ای از اطلاعات است به کسی که از آن بی اطلاع است و يا آگاهی کافی ندارد." اين تعريف اگر در جايی ديگر کامل نباشد در دنيای کوهنوردی تعريف کاملی است. در منطقه ای که کمتر شناخته شده است, برنامه ای اجرا کرده ايم. زيبا بودن مناظر, بکر بودن منطقه يا ويژگی ديگری اين انگيزه را در ما ايجاد می کند که کوهنوردان ديگر را تشويق کنيم, مشابه اين برنامه را اجرا کنند. لذا نوشتن گزارش لازم می آيد, اما چه موقع بايد نوشت؟ چقدر بايد نوشت؟ و چه بايد نوشت؟

چه موقع بايد نوشت؟

گزارش نويسی سه مرحله دارد که عبارتند از :

۱. کسب آگاهی قبل از اجرای برنامه.

۲. مشاهده و بررسی هنگام اجرای برنامه.

۳. اصلاح پس از برنامه

کسب آگاهی قبل از برنامه مشتمل است بر خواندن تمام گزارش های قبلی, ديدن کروکی و نقشه و گفتگو با اشخاصی که برنامه موردنظر را قبلا اجرا کرده اند. به اين ترتيب قبل از اجرای برنامه, تصويری ذهنی از برنامه ساخته ايم. منابع موجود که به طور معمول می تواند مورد استفاده قرار گيرد عبارتند از:

1. مجموعه گزارش برنامه ها در بايگانی گروه

2. نقشه های کوهنوردی و کروکی های تهيه شده توسط کوهنوردان ,باشگاهها و سازمانهای کوهنوردی

3. گزارش برنامه های موجود در سايتهای اينترنتی گروههای کوهنوردی

پس از کسب آگاهی, تصويری از برنامه ساخته ايم. مرحله بعد يعنی هنگام اجرای برنامه, زمان مشاهده و بررسی اين تصوير است. گزارش نويس در اين مرحله درستی يا نادرستی داده ها را مشخص می کندو پس از آن زمان نوشتن گزارش تمام اصلاحات را بطور دقيق در آن وارد می کند.

چقدر بايد نوشت؟

نه آنقدر کوتاه که خواننده متوجه مقصود ما نشود و نه آنقدر بلند که از خواندن آن منصرف شود.

چه بايد نوشت؟
1. عنوان برنامه [راهپيمايی, کوهپيمايی, صعود قله, ديواره, غارنوردی, جنگل نوردی, صحرا نوردی,برنامه شناسايی, برنامه پاکسازی, برنامه آموزشی و ...]
2. نام کوه [نام اصلی, نامهای ديگر قله و وجه تسميه]
3. ارتفاع قله

ذکر ارتفاع مبدأ صعود, نقاط مهم بين راه, گردنه ها, قله های فرعی و قله اصلی در گزارش لازم است. GPS, ارتفاع سنج و نقشه های توپوگرافی تجهيزات مناسبی برای مسيريابی و يافتن ارتفاع نقاط هستند. برای بعضی که به نقشه خوانی مسلط هستند, نقشه های توپوگرافی اصل و ارتفاع سنج مکمل است. ارتفاع سنج ممکن است تحت عواملی اشتباه کند ولی نقشه های توپوگرافی دقيق هستند. البته GPS نسبت به ساير روشها خطای بسيار کمتری دارد.
4. موقعيت جغرافيايی
4.1. قله در چه استان واقع است؟
4.2. نزديکترين شهر مهم به آن چيست و چند کيلومتر با آن فاصله دارد؟
4.3. روستاهای اطراف کوه چه نام دارند و در چه جهتی نسبت به کوه قرار دارند؟
4.4. قله در کدام طول و عرض جغرافيايي قرار دارد؟
4.5. کوه مورد نظر در چه رشته کوهی واقع است و از جهات مختلف به چه رشته کوههايی متصل می شود؟
4.6. از جهات مختلف به چه کوههايی متصل می شود؟
4.7. کوه مزبور در کدام حوضه آبريز قرار دارد؟
5. نحوه دستيابی به منطقه و وسايل نقليه جهت دسترسی به منطقه
5.1. از چند راه می توان به مبدأ صعود رسيد؟
5.1. نام روستاها و آباديهايی که در طول مسيرقرار دارند و فاصله ( مسافتی يا زمانی ) بين آنها ؟
5.2. وضعيت راهها به لحاظ آسفالت, خاکی, جيپ رو و . . .
5.3. وضعيت راهها در فصول مختلف.
5.4. نوع, ساعت حرکت, مبدأ حرکت و نرخ وسايل نقليه عمومی جهت دستيابی به منطقه.
5.5. نوع, ساعت حرکت, مبدأ حرکت و نرخ وسايل نقليه عمومی جهت بازگشت.
6. توصيف شهر, آبادی يا روستاهای منطقه
6.1. امکاناتی مانند برق,آب لوله کشی, تلفن راه دور, آنتن دهی موبايل, درمانگاه, حمام, مدرسه, مسجد, پاسگاه يا پليس راه, وجود مغازه و فروشگاه , نانوايی 
6.2. زبان, مذهب,وضعيت معيشتی واقتصادی ساکنين ونحوه برخورد با کوهنوردان و صنايع دستی و سوغات
6.3. نقاط ديدنی, کتيبه ها و بناهای قديمی, درياچه ها, پارکهای ملی, مناطق حفاظت شده
7. مسير قله
7.1. از چند جبهه و چند مسير می توان به قله صعود کرد و مبدأ صعود آنها کدام است ؟
7.2. مسيرهای صعود نشده آن کدام است؟
7.3. توصيف چشم اندازها و ديدمنطقه [قلل و مناطقی که از روی ارتفاعات ديده می شوند, اولين نقطه ای که قله ديده می شود]
7.4. وضعيت مسير [ميزان برف در طول مسير, مناطق بهمن خيز, مناطقی که خطر ريزش سنگ دارند, مناطق باتلاقی يا گلی]
7.5. تحليل وضعيت منطقه جهت اجرای برنامه در فصول مختلف ,مسيرهای صعود زمستانی و تابستانی و بهترين زمان صعود
7.6. عکس و اسلايد و کروکی از منطقه
8. زمانبندی صعود وفرود
9. توصيف جغرافياي تاريخی منطقه
10.توصيف جغرافياي طبيعی منطقه [پوشش گياهی و جانوری, يخچال طبيعی, رودخانه,جنگل, ساختار کوههای منطقه]
۱۱. توصيف پناهگاهها و جانپناههای منطقه و محلهای کمپ [از لحاظ موقعيت و ارتفاع و وضعيت جانپناه و ظرفيت آن]
12. وضعيت آب آشاميدنی [رودخانه,چشمه,حوضچه آب,پهنه برف, برکه و آخرين نقطه ای که می توان آب برداشت.]
13. شرايط جوی منطقه (در اين برنامه و در حالت کلی) [از لحاظ بارش برف يا باران, مه, آفتاب, باد]
14. اولين صعود- صعودهای شاخص
پيدا کردن اولين صعود در ايران کار آسانی نيست چرا که گزارش نويسی در بين کوهنوردان ايرانی جاافتاده نيست. نوشتن تاريخچه ای از اولين صعود و صعودهای شاخص کامل کننده يک گزارش خوب است. گفتگوبا کوهنوردان قديمی, مراجعه به فدراسيون و سازمانهای کوهنوردی قديمی و استفاده از بايگانی گزارشها در اين مورد لازم است.
15. شرايط برنامه و تيم [مناسبت اجرای برنامه, سر پرست برنامه, نفرات برنامه, تعداد نفرات, شرايط شرکت در برنامه, برنامه های آمادگی, وسايل فنی موردنياز, تاريخ اجرای برنامه, مبدا حرکت و هزينه های برنامه . . . ]
16. توضيحات [ وقايع خوشايند و ناخوشايند در طول اجرای برنامه و . . . ]
17. تذکرات و نکات مهم در ارتباط با اجرای برنامه
18. راهنمايان محلی
آدرس, شماره تلفن و مشخصات نفراتی که می توانند به عنوان راهنمای منطقه اطلاعات داشته باشند يا افراد محلی که می توانند در منطقه به کوهنوردان کمک کنند يا حيوانات چهارپا در اختيار کوهنوردان قرار دهند. (درصورت تمايل اين افراد)

ویژگیهای یک گزارش:

1- یک گزارش خوب صعود بایستی به گونه ای باشد که یک کوهنورد نا آشنا به منطقه بتواند به راحتی راه خود را یافته و حداقل در مسیریابی دچار مشکل نشود . اگر چه بهتر آن است با یک کوهنورد مسلط به منطقه و یا افراد محلی آشنا به محل این امر به انجام رسد. اما مواقعی هم هست که هیچ یک از اینها در دسترس نیست . (...و دلی مشتاق کوه است!....)

2- لازم است گزارش نویس، آشنایی اولیه با فن توصیف چشم انداز و اصطلاحات رایج مورد استفاده در این زمینه داشته باشد و از طرفی قاطبه کوهنوردان نیز بایستی یک سری مفاهیم را تعریف و در مورد هر یک از اصطلاحات رایج اتفاق نظر حاصل نمایند. واژه هایی نظیر: شیب (تند ، متوسط ، کم)، شن اسکی (واریزه)، واریزه سنگی، بهمن، دشت، تپه، رودخانه، آبراهه و ...... هر یک بایستی مفاهیم واحدی را به ذهن متبادر سازند . البته تعاریفی کلی از قبیل کوه، قله، تپه، گردنه، یال و گرده در منابع مختلف آمده است اما برای نوشتن یک گزارش خوب، کافی نیستند و در این زمینه حتما باید به تقسیم بندی "جزئیات پوشش سطح زمین" پرداخته شود.

3- آشنایی اولیه به علوم زمین شناسی و حداقل شناسایی گروههای اصلی سنگها (آذرین، رسوبی و دگرگونی) و ساختهای اصلی (چینها و گسلها و ...) موجب غنای بیشتر و علمی شدن یک گزارش کوهنوردی می شود ضمن اینکه این مشخصات برای افراد آشنا به موضوع، آدرسهای بسیار کلیدی و واضحی بر روی زمین هستند.

4- با بر طرف شدن خطاهای عمدی که دولت های بزرگ بر روی گیرنده های جی پی اس اعمال می کردند و نیز ارزان شدن روز افزون آنها، در حال حاضر این وسیله یکی از ضروری ترین ابزارهای کوه پیمایی به ویژه در مناطق ناشناخته است. با پیاده کردن نقاط یک مسیر بر روی نقشه های توپوگرافی می توان نقشه های دقیق مسیر های کوهنوردی را در اختیار داشته و از آنها در تدوین گزارش استفاده نموده و به دیگران انتقال داد. (به جای ترسیم کروکی هایی که هیچ کمکی به مسیریابی نمی کنند!)

5- در این زمینه فدراسیون و هیئت های کوهنوردی می توانند با برگزاری کلاسهای آموزشی گزارش نویسی توسط اساتید کوهنورد دست به قلم و با لحاظ بند 2، سهم مهمی در ارتقای این دانش داشته باشند.

6- جامعه کوهنوردان این سرزمین، همانگونه که در حفاظت محیط های طبیعی و زیستگاههای بکر کشورمان کوشا و پیشاهنگ هستند بایستی در این زمینه نیز شاهد تحرکی از آنها باشیم. بیایید گزارش های صعود را به گونه ای بنویسیم که علمی و گره گشا بوده و موجب ارتقای جایگاه این ورزش در جامعه شود. گزارش های خوردن و خوابیدن و ساعت فلان و فلان بایستی فرع بر اطلاعات اساسی و با ارزشی باشد که در یک گزارش صعود نگاشته می شود .

*اصول گزارش نویسی

مطالب و عناوینی که در یک گزارش جامع باید در نظر گرفته شود به قرار زیر است :
•نام برنامه
•نوع منطقه
•موقعیت جغرافیایی
•طول و عرض جغرافیایی
•استان - شهرستان - بخش - دهستان
•چگونگی دسترسی به منطقه از طریق جاده (وسائط نقلیه عمومی)
•نام روستاهای بین راه از آخرین شهر با ذکر مسافت و نوع جاده
•نام آخرین آبادی منتهی به منطقه و ارتفاع آن
•قلل، گردنه ها و معابر مهم بین راه تا رسیدن به منطقه
•جهت جغرافیایی منطقه نسبت به نقطه حرکت
•ارتفاع منطقه از سطح دریا
•نام رشته کوه
•توضیح کافی در مورد مسیر و علائم طبیعی و محل های اطراق از آخرین آبادی تا منطقه صعود
•منابع تامین آب آشامیدنی، چشمه ها، رودخانه ها و ...
•تجهیزات مورد نیاز جهت صعود و بهترین زمان صعود
•مدت زمان لازم جهت صعود
•نوع و ویژگیهای منطقه
•کروکی منطقه
•اسامی و مکان دقیق قلل و عوارض دیگر منطقه
•آثار باستانی و نقاط دیدنی منطقه
•جانوران و حیوانات منطقه
•پوشش گیاهی منطقه
•رودخانه های اطراف
•تصویری از نمای عمومی منطقه از نقطه شروع و از آخرین آبادی
•تصویری از ویژگیها ، مشخصه ها و نقاط خاص مسیر
•تصویری از منطقه مقصد
•زبان بومی منطقه
•نام و آدرس راهنمایان محلی
•نام ، آدرس و تلفن سرپرست
•نظر سرپرست برنامه نسبت به ویژگیها ، مشکلات و سایر موارد قابل توجه
•نام گروه
•نام هیأت
•استان
•تاریخ صعود و یا بازدید
•شرایط جوی
•مدت صعود و یا بازدید (ساعت)
•تاریخ تنظیم گزارش
•نام محقق و گزارشگر
•منابع و مأخذ اطلاعات علمی قابل استناد
•اسامی همنوردان با ذکر سمت و مسئولیت در برنامه

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: